اخبار

آیا منظومه شمسی، سیاره نهم بزرگی بعد از نپتون دارد؟

آیا منظومه شمسی، سیاره نهم بزرگی بعد از نپتون دارد؟
___
از سال ۲۰۱۶ بسیاری از منجمان گفتند که شواهدی از وجود یک جاذبه بزرگ در عمق منظومه شمسی را پیدا کردند. اما مقاله جدیدی منتشر شده که که میگوید این جاذبه بزرگ، جز یک سراب آماری بیشتر نیست! اولین شاهد نظریه ۹ سیاره ای، این بود که تعداد زیادی سنگ فضایی به طور غیر معمولی به یکدیگر نزدیک می‌شدند. این سنگ ها که هنوز وجودشان ابهام دارد و فاصله زیادی از ما دارند، به عنوان "اشیا دوگانه نپتون" (TNO) شناخته می‌شوند. علت اینکه ما نمی‌توانیم از زمین به درستی آنها را بشناسیم ولی میتوانیم سیارات را در دیگر منظومه ها و یا کهکشان ها بشناسیم، این است که فاصله این سنگ ها آنقدر از خورشید دور است که نور بسیار کمی را بازتاب می‌دهند.
در سال ۲۰۱۶، دو منجم مقاله ای را در ژورنال منجمان چاپ کردند. در این مقاله اشاره شده که با توجه به تحقیقات، ۶ شی فضایی شامل سدنا(سیارکی که بعد از نپتون قرار دارد)‌‌ به دور شی دیگری میچرخند که آن پلوتو نیست و با آن فاصله دارد و ۱۰ برابر زمین اندازه آن است. این ۶ شی به همراه سیاره مرکزی احتمالی آنها به دور خورشید گردش می‌کنند.
___
ولی در مقاله جدیدی که در ۱۲ فوریه امسال به چاپ رسیده برخلاف مقاله قبلی که TNO ها را دارای ساختاری قفسی شکل معرفی می‌کند، آن را اشتباه می‌داند؛ چرا که معتقد است آنها تلسکوپشان را در جای اشتباهی گرفتند! مقاله مثالی از ۱۴‌ TNO که گمان میرود بخشی از آن خانواده بزرگ اشیا نادیده ولی قطعا موجود را بیان می‌کند. سپس آنها میزان زمانی که تلسکوپ‌ها به نقاط مختلف آسمان نگاه می‌کند را تحلیل کردند. آنها دریافتند که منجمان باید یکنواختی این چرخش را در حاشیه ترین منطقه منظومه شمسی هم در نظر می‌گرفتند و با توجه به اندازه گیری های این مقاله، بین ۱۷ تا ۹۴ درصد یکنواختی متغیر است(یکنواختی ۱۰۰ یعنی آنها به طور کامل به دور خورشید میچرخند). به عبارت دیگر، این TNOهای بزرگ ممکن است به شکل ساختار قفسی به نظر برسند، اما این خطا و اشتباه به خاطر این است که در مقاله قبلی آنها فقط بخشی از یک قسمت از آسمان را دیدند و نه همه! چنین یکنواختی ای نمی‌تواند دلیل قانع کننده برای چرخش آنها به دور یک سیاره نهمی باشد.
___
این تحلیل آماری مشابه یک نوع بررسی دیگر است. در یک بررسی آماری در یکی از شهر های امریکا، حدود ۵۵ درصد مردم آن شهر در دید کلی به سبک موسیقی"کانتری" علاقه مند هستند؛ اما هنگامی که افق نظر سنجی خود را گسترش میدهیم و با دقت تر بررسی می‌کنیم متوجه میشویم که این عدد به ۴۰ درصد کاهش میابد!
___
دِیو تولن، منجم دانشگاه هاوایی که درباره TNOها با استفاده از تلسکوپ سوبارو تحقیق می‌کند می‌گوید: "هنوز داده های زیادی لازم است تا نتیجه گیری درباره سیاره نهم انجام شود. ما هم اکنون شرایط کلاسیکی را داریم در محاسبات اعمال میکنیم. یک کاوشگر نمی‌تواند چیزی را نتیجه گیری کند، به ترتیب دو یا سه تا هم فقط سوالات بیشتری را ایجاد می‌کنند. بنظر من ما هنوز در مرحله ایده پردازی هستیم(و نه نتیجه گیری)".
وی ادامه می‌دهد: "مجموعه TNOها احتمالا بیانگر این است که چیزی آنها را دارد می‌چرخاند. ولی این مجموعه های دیده شده شواهد محکمی دال بر این موضوع نیستند. در قسمت حاشیه‌ای (منظومه شمسی) با توجه به مطالعات جدید، نمی‌تواند سیاره نهمی وجود داشته باشد. تلاش‌هایی که هم اکنون انجام می‌گیرد، دانسته های مارا از TNOها افزایش می‌دهد و چیزهایی را در این باره مشخص می‌کند".
او معتقد است پیشرفت ها به آرامی صورت می‌گیرد و می‌گوید:" هر مقاله ای که بیرون می‌آید هواره تاریخ گذشته حساب می‌شود، چرا که آخرین کشفیات را در بر نمیگیرد".
اسکات شپرد، منجمی که در درباره TNOها‌ در مرکز تحقیقاتی و علمی واشنگتن مطالعه می‌کند و از اولین نفرات نظریه سیاره نهم را مطرح کرد، با تفکر تولن کاملا هم عقیده است و می‌گوید: "ما نمی‌دانیم که آیا روابط مکانیکی و ریاضی که استفاده می‌کنیم، با توجه به فاصله و شرایط آنجا هم برقرار است یا نه. مقاله جدید مطالعات صورت گرفته درباره برخی از سیارک ها مانند "سدنا" را به رسمیت نمی‌شناسد و بیان می‌دارد که برخی از اجرام کشف شده در واقع تابع گرانش نپتون هستند و نه سیاره نهم!".
وی ادامه می‌دهد:" بنظر من نمونه ای که ما دنبال ان هستیم، حداقل باید ۳‌ برابر بزرگتر از TNOهای لبه خارجی باشد؛ در غیر این صورت چنین سیاره فرضی ای با علم ما همخوانی ندارد.
___
کوین نپیر در گفت و گو با "مجله علم" بیان داشت که ‌با برخی از گفته‌های بالا موافق است و آن ۱۴ TNO کشف شده اصلا امکان ندارد که دور یک سیاره نهمی بچرخند. هنگامی که رصدخانه Vera C. Rubin در شیلی در سال ۲۰۲۳ به بهره‌برداری برسد، صدا TNO دیگر کشف خواهد شد و احتمالا به مطالعات در این باره کمک شایانی کند.
منبع: space.com
مترجم: سعید بیات